Πού στηρίχτηκε η φαντασία των αρχαίων και έπλασε τη Χίμαιρα, το θαλάσσιο τέρας με το κατσικίσιο σώμα και τα τρία κεφάλια;
Κατά τον αείμνηστο αρχαιολόγο Xρήστο Tσούντα, ήταν η προσωποποίηση του ηφαιστείου της Θήρας, που ζούσε στο βάθος της καλντέρας. Το ένα κεφάλι, το λιονταρίσιο, το είχε μπροστά, το δεύτερο το κατσικίσιο στη ράχη και ξεφυσούσε φλόγες και το τρίτο, το φιδίσιο, στην ουρά.
Το Ηφαίστειο της Θήρας και η συμβολή του στον πολιτισμό του Αιγαίου
Περισσότερα θα πει ο ομότιμος καθηγητής αρχαιολογίας, Χρήστος Ντούμας, με θέμα «Το Ηφαίστειο της Θήρας και η συμβολή του στον πολιτισμό του Αιγαίου», στο αμφιθέατρο του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου (Τοσίτσα 1), στο πλαίσιο των εκδηλώσεων της Ενωσης Φίλων του ΕΑΜ.
Αρχαιολογική Εταιρεία
Ο κ. Ντούμας, αναπτύσσοντας ανάλογο θέμα στην Αρχαιολογική Εταιρεία, έχει πει πως ο Τσούντας υποστήριζε ότι κατά τη διάρκεια των εκρήξεων στα τρία κεφάλια του μυθικού τέρατος έβλεπε τα τρία ανοίγματα της καλντέρας, από τα οποία το μεσαίο έβλεπε στον κεντρικό πυρήνα του ηφαιστείου με τις πύρινες φλόγες.
Στον δε φόνο της, ο κορυφαίος αρχαιολόγος έβλεπε την κατάπαυση των ηφαιστειακών εκρήξεων.
Οι σεισμοί και εκρήξεις θηραϊκού ηφαιστείου
Οι σεισμοί και οι εκρήξεις του θηραϊκού ηφαιστείου ποτέ δεν έπαψαν να δίνουν τροφή σε δεισιδαιμονίες και προλήψεις. Aνάμεσά τους και η διαμάχη του Βυζαντινού αυτοκράτορα Λέοντος Γ’ με τους εικονολάτρες, που το έτος 726 ερμηνεύθηκε ως σημάδι θεϊκής οργής.
Εκτός από τη μυθολογία, όμως, το ηφαίστειο προσέφερε και στην τέχνη: παράδειγμα η κατεργασία του μαρμάρου των κυκλαδικών ειδωλίων με ελαφρόπετρα, που υπήρχε άφθονη στην περιοχή και τους έδινε «λείες και απαλές απολήξεις».
Μνημειώδεις τοιχογραφίες
Eπίσης οι μνημειώδεις τοιχογραφίες του νησιού με κατά κανόνα γαιώδους προελεύσεως χρώματα έγιναν από κοιτάσματα κόκκινων, πράσινων και κυανών ορυκτών.
Ο προϊστορικός οικισμός του Ακρωτηρίου
Ο προϊστορικός οικισμός του Ακρωτηρίου δοκιμάστηκε πολλές φορές από τις σεισμικές δονήσεις στη διάρκεια της τρισχιλιετούς ζωής του. Αλλες είχαν μεσαία ένταση και δεν άφησαν μαρτυρίες, άλλες όμως προξενούσαν ερείπια που ανιχνεύουμε σήμερα σε επάλληλα στρώματα.
Σεισμικότητα
Η σεισμικότητα της περιοχής είχε υπαγορεύσει συμπεριφορές κοντινές με τις σημερινές. Οι Θηραίοι δεν διανοούνταν να εγκαταλείψουν το νησί τους, έστω και αν κατά καιρούς το ηφαίστειο τούς ισοπέδωνε τα σπίτια. Αντίθετα, αμέσως μετά τον σεισμό καταπιάνονταν με την ανοικοδόμηση.
Αν και δεν μπορούμε να ισχυριστούμε ότι υπήρχε και εφαρμοζόταν κάποιος αντισεισμικός κανονισμός, εκείνο που είναι μάλλον βέβαιο είναι ότι κάθε καταστρεπτικός σεισμός γινόταν κίνητρο μελέτης των ευπαθών μερών στις οικοδομές και στη λήψη πρακτικών μέτρων για την ενίσχυσή τους.
Αμορτισέρ τα «αδράλια» στις σεισμικές δονήσεις
«Κάτω από το θεμέλιο μεσοκυκλαδικού κτιρίου, επάνω στο οποίο οικοδομήθηκε η Δυτική Οικία, βρέθηκε στρώση από χαλαρά θραύσματα πορώδους λάβας διατομής 4-6 εκ., γνωστά στους σημερινούς Ακρωτηριανούς ως αδράλια. Το στρώμα αυτό λειτουργούσε ως ένα είδος μαξιλαριού για να απορροφά τις σεισμικές δονήσεις. Τα ξύλινα πλέγματα στο σύστημα ενίσχυσης των τοίχων στα πολυώροφα κτίσματα ήταν επίσης μια μέθοδος προστασίας
Αγγελική Κώττη
